رازداری در علوم پزشکی

رازداری یکی از ارکان اجتناب ناپذیر تاریخچه ی روابط پزشک و بیمار است. درک نادرست از این اصل نه تنها می تواند به قداست حرفه ی پزشکی آسیب بزند، بلکه بر کیفیت رابطه ی درمانی و در سطحی وسیع تر، بر سلامت عموم جامعه نیز تأثیر گذار باشد. زیر بنای این تأثیر گذاری نیز آسیبی است که به حس اطمینان و اعتماد بیماران وارد می شود. مکاتب فلسفی غرب اساساً موافق مطلوبیت اصل رازداری هستند. چنان که آموزه های اسلام نیز توصیه های عام و بعضاً خاصی در باب اهمیت رازداری و کتمان اسرار از افراد ناشایست دارد. در مجموع، علی رغم اجماعی که در خصوص اهمیت اصل رازداری وجود دارد، برخی اصرار بر آن را در هر شرایطی مجاز نمی دانند. در این مقاله تلاش شده است تا ضمن معرفی نقش و اهمیت رازداری در حرفه ی پزشکی، دلایل مطلق گرایان و نسبی گرایان در باب رازداری مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.مطلق گرایان معتقدند که مطلوبیت ذاتی رازداری در مواردی که اجرای این اصل نتیجه ی مطلوبی ندارد تخصیص نمی خورد؛ بلکه اشتباه افراد در انتخاب نکردن اصلی که در آن شرایط نسبت به اصل رازداری اولویت بالاتری داشته است، این تخصیص ظاهری را القاء می کند. به علاوه، بسیاری از مطلق گرایان باور دارند که شکستن این اصل در عمل نیز به دلیل عوارض بلندمدت، مهم و غالباً نهفته و پنهان، مجاز نیست. عدم یا تأخیر در مراجعه به پزشک، پرهیز یا خودداری بیمار از ارائه ی اطلاعات ضروری بعضی از مهم ترین این عوارض هستند. در کل، با عنایت به تأیید شواهد تجربی و عقلی، پایبندی به اطلاق در رازداری، پسندیده تر می نماید. اما بر خلاف مطلق گرایان، قائلین به نسبی بودن رازداری، در موارد خاصی، پایداری بر اصل رازداری را جائز نشمرده و آن موارد را از این اصل استثناء می کنند. از مهم ترین دلایل به اشتباه افتادن افراد در گرایش به رازداری نسبی، می توان به مواردی هم چون تعجیل در حصول نتیجه ی دلخواه، ضعف در مهارت های ارتباطی، ناآگاهی از عواقب و خودرأیی اشاره کرد.